Slika
Opis	Element esencijalan za formiranje hemoglobina i crvenih krvnih stanica.
Pronađen	- iznutrice (jetra) - morske školjke - tuna - cjelovite žitarice - suhi grašak - voće - orašasti plodovi - lisnato zeleno povrće - mahunarke - jaja - cikla - tofu
Uloga	- esencijalan za formiranje hemoglobina - stimulira imunološki sustav - poboljšava sportske performanse - umanjuje umor - sudjeluje u popravku DNA i neutralizaciji slobodnih radikala - sudjeluje u sintezi tiroidnih hormona
Simptomi pomanjkanja	- sideropenična anemija - umor, glavobolja, manjak koncentracije, pospanost, bljedoća, hladnoća ekstremiteta, tahikardije....
Terapeutske doze	RDA za muškarce: 10 mg RDA za žene: 18 mg Europski RDA: 14 mg
Najveća sigurna razina	15 mg dugotrajno 80 mg kratkotrajno
Nuspojave	- abdominalna bol - dijareja - mučnina - povraćanje - tamna boja stolice - tekući suplementi - privremene mrlje na zubima - smatra se da povišena koncentracija željeza ili feritina u krvi može povećati oštećenje uzrokovano slobodnim radikalima, povećati rizik od nastanka raka jetre, dijabetesa, srčanog udara, Huntingtonove bolesti i SLE (sistemski lupus eritematosus) - povišene doze pogoršavaju simptome reumatoidnog artritisa - ne preporučuje se primjena anorganskog željeza (sulfat monohidrat i heptohidrat) zbog toga što uništava vitamin E, slabo se apsorbira i uzrokuje nuspojave poput konstipacije, nadutosti i mučnine - preporučuje se koristiti organsko željezo - glukonat, fumarat, glicin AKUTNO TROVANJE: - oralna letalna doza: 180-250 mg/kg TT - akutno trovanje - 20-60 mg/kg TT - simptomi 2-6 tjedana nakon ingestije - mučnina - povraćanje - abdominalna bol - izostanak stolice - letargija - slabi i brzi puls - niski krvni tlak - groznica - otežano disanje - koma - ponavljanje i pojačavanje ozbiljnosti simptoma svako 12-40 sati - ozbiljni poremećaji kardiovaskularnog sustava, bubrega, jetre, krvi i CNS-a - dugoročno - ciroza jetre i želuca
Međudjelovanja	INTERAKCIJE S LIJEKOVIMA: - antacidi, antagonisti H2 receptora i inhibitori protonske pumpe mogu umanjiti apsorpciju željeza - karbidopa, levadopa, levotiroksin, metildopa, penicilamin, kinoloni, tetraciklini i bifosfati interferiraju sa željezom te se umanjuje apsorpcija željeza i djelovanje lijekova - lijekovi koji se koriste za snižavanje kolesterola u krvi - 4 sata razmaka - lijekovi koji se koriste za tretiranje gihta (alopurinol) mogu povećati pohranu željeza u jetri - ne preporučuje se istovremena primjena NUTRITIVNE INTERAKCIJE: - zbog bolje apsorpcije preporučuje se istovremena suplementacija vitaminom C i primjena organskih kiselina - pri liječenju anemije preporučuje se istovremena suplementacija vitaminom A (poboljšava prijenos iz mjesta pohrane u koštanu srž) - deficit bakra može uzrokovati smanjenu sintezu hemoglobina unatoč visokoj koncentraciji željeza u jetri - anemija praćena cirozom jetre - povišen unos željeza kod dojenčadi može uzrokovati smanjenu apsorpciju bakra - pri povišenim dozama željeza (38-65 mg/dan) smanjuje se apsorpcija cinka - potrebna suplementacija i cinkom - kalcij smanjuje apsorpciju željeza - fitinska kiselina inhibira apsorpciju trovalentnog (feri) željeza - učinak se umanjuje termičkom obradom - polifenolne komponente kave i čaja inhibiraju apsorpciju feri željeza - sprječava se primjenom vitamina C - proteini soje (tofu) umanjuju apsorpciju feri željeza - učinak se umanjuje termičkom obradom
Rizične skupine	- djeca do 6 mjeseci starosti - djeca od 6 mjeseci do 3 godine starosti - adolescenti - žene fertilne dobi - trudnice - učestali donori krvi - sportaši - osobe zaražene crijevnim parazitima - osobe oboljele od celijakije - osobe oboljele od atrofičnog gastritisa i upalne bolesti crijeva - osobe oboljele od kronične bolesti bubrega - osobe inficirane bakterijm Helycobacter pylori - pretili - vegani i vegetarijanci
Kompozicijske formule	- u obliku sulfata mono i heptohidrata, glukonata, fumarata, glicina, citrata.. - u kombinaciji s vitaminom C zbog bolje apsorpcije, vitaminsko-mineralne formule
Ostale bilješke	- suplementi su namijenjeni isključivo osobama koje su u deficitu željeza! - nuspojave se mogu spriječiti primjenom suplemenata nakon jela i razrjeđivanjem tekućih suplemenata

---